İnsanlık tarihinin belirleyicisi olan takvimler, değişim süreçlerine bakıldığında sadece bir zaman dilim değişikliği olarak değil toplumsal bir değişiklik olarak göze çarpıyor. Bugün hangi takvimi kullanıyoruz sorusunu akıllara getiren tarihi süreçlere birlikte bir göz atalım:

Geçmişten Günümüze Kullanılan Takvimler
Tarihin tozlu sayfalarına karıştırdığımız zaman farklı uyduları kullanan takvim çeşitleri ile karşılaşıyoruz. Ay yılına dayalı olarak sistematiğe edilen takvimler bulunurken, Güneş yılına göre de sistematize edilen takvimler bulunmakta.
Ay Yılı ve Güneş Yılı Nedir?
Takvimlere geçmeden önce bu ikilemi de cevaplandırmak gerektiğini düşünüyoruz. Hesaplamaların baz alındığı durumu ifade eden Ay yılı veya Güneş yılı hesaplamanın başlangıç ve bitiş tarihini belirleyen ana unsur olarak ortaya çıkıyor. Tarihe baktığımızda ilk Güneş takvimini Mısırlılar icat etmiş ve kullanmışlar.
Ay takvimini tarihte ilk kullanan medeniyet Sümerlerken esas aldıkları durum ayın Dünya etrafında 12 kez dönmesi olarak belirlenmiş.



Tarihte Kullanılan Takvimler
Tarihte Türkler ve Batı dünyası tarafından kullanılmış 7 farklı takvim bulunuyor. Antik dönem takvim sistemleri yazıda yer almamaktadır.
12 Hayvanlı Türk Takvimi
Güneş yılı esas alınarak hazırlanmış bir takvim olarak, Türkler ‘in takvim tarihinde varlık gösteriyor.



Celali Takvim
Türk tarihinde Büyük Selçuklular Dönemi’nde hazırlatılan ve yine Güneş yılını esas olarak alındığı bu takvim Ömer Hayyam’ın eseridir.



Hicri Takvim
Dini bir başlangıcı esas alan hicri takvim Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye hicretini esas alarak 622 yılından başlatılmıştır. Takvimin hazırlanışında ay yılı dikkate alınmıştır.



Rumi Takvim
Şemsi Takvim ve Hicri Takvimi’n ortak bir karması olarak kullanılan takvim çeşididir.



Miladi Takvim
Yine dini bir özelliği başlangıç olarak kabul eden takvimlerden biri olarak karşımıza çıkan miladi takvim Güneş yılını esas alarak, Hz. İsa’nın doğumunu da milat kabul etmektedir.



Julyen Takvimi
Julius Sezar tarafından milattan önce 46 yılında kabul edilip 16. yüzyıla kadar batı dünyasında hâkim olarak kullanılmış takvim çeşididir.



Gregoryen Takvimi
1926 yılından itibaren ülkemizde de kullanılmaya başlanan ve Batı dünyasının en çok tercih ettiği takvim çeşididir. Güneş yılı esasına göre hazırlanmıştır. Ancak Güneş ve Ay’ın hareketleri harmanlanarak ortak bir zaman dilimi kabul edilmiştir.


